در اوج تنهایی – قسمت چهارم
مباحث کتاب اوج تنهایی نوشته آقای علیرضا نعمتی را در سه قسمت مورد بررسی قرار دادیم. اینک در چهارمین بخش این نقد به نکات دیگری اشاره نموده، بحث را به پایان می بریم.
گفتیم که
نویسنده محترم معتقدند که :
اصلی ترین علت غیبت عدم آمادگی و نخواستن و دعا نکردن مردم بوده و هرگاه همه مردم جمع شوند و دعا کنند حتما امام ظهور می فرمایند.
اثرات منفی چنین نگرشی عبارتند از :
یکی از اثرات منفی چنین دیدگاهی این است که اگر خداوند ظهور امام عصر(عج) را منوط و مشروط به دعای مردم نماید دشمنان شیعه و شیطان از این فرصت استفاده کرده تمام امکانات و سرمایه های خود را در جهت پرت کردن حواس مردم تجهیز نموده و آنها را از یاد و دعا برای ظهور باز می دارند و در نتیجه هیچگاه امر فرج تحقق نمی پذیرد.
اثر منفی بعدی نا امید شدن مومنین می باشد. به این صورت هرگاه معتقدین به امام زمان(ع) ملاحظه کنند که نوع افراد جامعه توجهی به آن حضرت نداشته و مشتاق ظهور ایشان نمی باشند با خود می گویند که حالا که جامعه آمادگی امر فرج را ندارد، پس فعلا ما هم همچون دیگران به دنبال زندگی و دنیای خود رفته و به کسب و کار خود می پردازیم، اگر روزی این آمادگی پیدا شد و امام ظهور نمودند ما هم به آنها خواهیم پیوست.
سومین اثر منفی چنین نگرشی این است که وجود مقدس و مبارک و با عظمتی چون امام عصر(عج) را معطل بندگان می نماید تا روزی که آنها به عقل آمده و به فایده و اهمیت مولای خود پی ببرند و خواهان او و ظهورش شوند. حال آنکه این بدور از حکمت الهی می باشد. به عبارت دیگر ما نباید از یک نکته مهم و اساسی غفلت کنیم و آن اینست که خداوند اولیاء و انبیاء خود به ویژه پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) را به خاطر وجود انسانها خلق نفرموده بلکه این مردم هستند که بواسطه و به خاطر وجود آن بزرگواران لباس هستی می پوشند. مثالی که برای این نکته می توان آورد این است که همواره گوسفند را می پرورانند و پروار می کنند تا انسان از گوشت آن استفاده کند، هیچگاه انسان برای گوسفند خلق نمی شود، لذا عقل حکم می کند که جامعه منتفع به وجود امام عصر(ع)شود نه بالعکس کما اینکه فرموده اند : وجه انتفاع مردم از من در زمان غیبتم همچون استفاده از خورشید، پشت ابر است. و نفرموده وجه انتفاع من از مردم چنین است. در نتیجه خداوند چنین وجود مبارک و خلق با عظمتی را هرگز برای ما ذخیره نفرموده و ظهور او را بند دعای ما نساخته تا اگر نخواستیم و نپسندیدیم آن حضرت همچنان معطل بمانند.
اما اینکه در روایات از ما خواسته شده برای ظهور ایشان دعا کنیم علل متعددی دارد که برای مطالعه بیشتر به کتاب مکیان المکارم رجوع شود.
به هر حال ما بعنوان رعیت و امت این خاندان وظایفی در قبال آن بزرگواران داریم که سیر تکامل و بهره مندی از بهشت و تمتعات دنیوی و اخروی ما بسته به انجام این وظایف می باشد تا جایی که نه تنها انجام این وظایف برما واجب است بلکه در صورت کوتاهی، مورد مواخذه و عذاب الهی قرار خواهیم گرفت کما اینکه در آیات و روایات نیز بسیار به این مسئله پرداخته شده است. از جمله آیات می توان به آیه زیر اشاره نمود که می فرماید: «لتسئلن یومئذ عن التعیم» در آنروز شما در مورد نعمت ها مورد سوال قرار می گیرید.
در روایت ذیل این چنین آمده است:
امام صادق(ع) فرمودند: مورد سوال قرار می گیرند این امت راجع به آنچه بواسطه پیامبر(ص) و ائمه(ع) به آنها نعمت داده شده است.
و نیز امام باقر(ع) فرموده اند: ما هستیم از نعمت ها ( نورالثقلین،ج۵،ص۶۶۳)
و اما وظایف ما در عصر غیبت متعدد بوده، از جمله آنها ایجاد رابطه و حفظ پیوند قلبی و معنوی با امام عصر و نیز دعا کردن برای سلامتی و تعجیل در ظهور آن بزرگوار می باشد.
در واقع دعای خالصانه ما برای مولایمان یکی از وظایف ماست نه شرط و علت ظهور آن بزرگوار، حال اگر همه مومنین به وظایف خود واقف بوده و آن را به نحو احسن انجام داده و شرایط دیگر نیز فراهم بود، اگر خداوند مصلحت دانست و منت نهاد امر فرج را امضاء فرموده و امر ظهور در عصر ما و در زمان حیات ما تحقق یافته و بشریت از آن بهره مند خواهند شد و اگر چنین نشد ما به سبب دعای خود از خداوند طلبکار نبوده بلکه صرفا به وظیفه خود عمل کرده ایم و این نگرش همان مفهوم صحیح انتظار است.
نکته قابل تذکر دیگر اینکه نویسنده محترم به آیه۶ معارج «انهم یرونه بعیداو نراه قریبا» که در دعای عهد نیز استفاده شده اشاره نموده و اضافه می کنند که :
«عده ای باورشان نمی آید که آن حضرت در زمان ما ظهور بفرماید و آن را مربوط به زمانهای بسیار دور در آینده تصور می کنند» اتفاقا نویسنده به نکته جالبی اشاره فرموده اند.
وقتی ما امر ظهور امام عصر(عج) را وابسته و منوط به آمادگی و خواستن مردم بدانیم حال این آمادگی اعم از جنبه معرفتی، دعای خالصانه،امام را برای خود ایشان و به خاطر خود حضرت خواستن عملا برای فراهم آوردن مقدمات فرج تلاش کردن و .... هر چه که باشد یقینا نیاز به فرصت و زمان خواهد داشت و آن فرصت چه بسا طولانی و مشروط به مسائل جنبی دیگر خواهد بود بنابراین ظهور دیگر نمی تواند قریب و سریع الوقوع باشد.
از طرف دیگر ما در روایت دیگر از امام صادق(ع) می خوانیم «و توقع امر صاحبک لیلا و نهارا» شب و روز در انتظار فرج امر مولایت امام زمان(ع) باشد، روایت از ما خواسته همین روز و همین وقتی که الان در آن بسر می بریم چشم انتظار و گوش به زنگ امر مولایمان باشیم، آیا در همین آن همه مردم آمادگی قلبی و باطنی و معرفتی دارند؟ آیا همه علل و عوامل فراهم است و اگر نیست پس چرا ائمه(ع) با این تاکید و با این صراحت از ما خواسته اند چشم انتظار فرج باشیم؟ بنابراین در این دو نقطه نظر نویسنده محترم تناقض وجود داشته و یکی دیگری را نقض می نماید.
به عبارت دیگر خود این نکته که علیرغم همه علل و عوامل متعددی که برای غیبت و ادامه آن ذکر شده شیعه باید هر لحظه متوقع امر فرج باشد، نشان می دهد که خداوند امر ولی خود را مشروط به آمادگی و خواستن و نخواستن بندگان نکرده و در عین غفلت و تساهل همه مردم عالم نیز قادر است امر ظهور را تحقق بخشد.
جمع بندی مطالب گفته شده:
در مجموع حسن نیت و ایده بکر مولف گرامی که با یک دید احساسی زیبا به مسئله غیبت امام عصر(عج) نگریسته و از بی توجهی و غفلت مردم به وجود و حضور چنین حقیقت با عظمتی در هستی، شکوه نموده قابل ستایش و تقدیر بوده لیکن در مورد ترسیم چهره امام عصر و چگونگی انتظار باید به نکاتی توجه کنیم و آن اینکه :
چهره و شخصیت واقعی امام عصر(ع) را از طریق آیات و روایات بشناسیم و از هر گونه تعبیر و تفسیر شخصی در این مورد بپرهیزیم.
در ذکر مباحث اعم از دیدگاه ها، تشرفات و غیره به صحت اسناد دقت کافی نماییم.
تا جای امکان بجای ارائه خواب ومکاشفه و مانند آن از آیات و روایات استفاده کنیم.
دقت داشته باشیم که علل غیبت متعدد بوده و لازم است که این علت ها را شناخته و از تکیه و تمرکز روی یک دلیل خاص و نادیده گرفتن بقیه موارد خودداری نماییم.
دیدگاهمان در مورد دعا برای فرج، ادای وظیفه و در راستای انجام فرامین الهی باشد و نه به عنوان شرط اصلی ظهور و ملزم کننده خداوند به تعجیل آن.
اصولا وارد شدن به مباحث معارفی بسیار حساس و دقیق بوده و اندکی تفسیر به رای می تواند مدخل ورود به مسیری باشد که به مکاتب انحرافی و اعتقادات باطل منتهی گردد. لذا در عصر غیبت تنها راه کار به دور ماندن از این خطرات استغاثه مداوم به ولی معصوم زمان امام عصر(عج) و طلب معرفت از محضر خود آن بزرگوار می باشد کما اینکه به ما دستور داده اند دعای عصر غیبت -اللهم عرفنی نفسک...- را بسیار بخوانیم.
در پایان ضمن تشکر مجدد از نویسنده محترم که در عصر پر محنت غیبت، نام و یاد امام عصر(عج) را با قلم خود تبلیغ نمود و زنده نگاه می دارند این بحث را با فراز زیبایی از کتاب اوج تنهایی صفحه۵۷ که خود موید مباحث ماست به پایان می بریم:
«... روشن است حاجت انسان باید چیزی باشد که حضرت رضا(ع) به عنوان پدر امت صلاح بدانند آنرا برآورده سازند زیرا پدر هیچگاه حاجت کودک را که به صلاح او نیست برآورده نمی سازد هر چند در نظر کودک آن حاجت بسیار پسندیده باشد و حتی برای آن گریه هم کند.
حضرت علی ابن موسی الرضا(ع) امام و الگو و مربی انسان ها هستند و اگر حاجتی را که به صلاح انسان نیست برآورده سازند، بدآموزی نموده اند بنابراین خود انسان نباید چنین انتظاری از آن حضرت داشته و بایستی تسلیم باشد و هرچه آن حضرت عنایت فرمود (چه برآورده شدن حاجت یا برآورده نشدن آن) را با قلبی باز بپذیرد...» پایان.
... وَ لَوْ أَنَّ أَشْيَاعَنَا وَفَّقَهُمْ اللَّهُ لِطَاعَتِهِ عَلَى اجْتِمَاعٍ مِنَ الْقُلُوبِ فِي الْوَفَاءِ بِالْعَهْدِ عَلَيْهِمْ لَمَا تَأَخَّرَ عَنْهُمُ الْيُمْنُ بِلِقَائِنَا وَ لَتَعَجَّلَتْ لَهُمُ السَّعَادَةُ بِمُشَاهَدَتِنَا عَلَى حَقِّ الْمَعْرِفَةِ وَ صِدْقِهَا مِنْهُمْ بِنَا فَمَا يَحْبِسُنَا عَنْهُمْ إِلَّا مَا يَتَّصِلُ بِنَا مِمَّا نَكْرَهُهُ وَ لَا نُؤْثِرُهُ مِنْهُمْ وَ اللَّهُ الْمُسْتَعانُ وَ هُوَ حَسْبُنَا وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ .
الإحتجاج على أهل اللجاج ج2 ص 499
بی تردید اجتماع و اصلاح قلوب شیعیان آرزوی قلبی مولایمان امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) می باشد ....
محرم و مراسم و آئین های مقدس و با شکوه آن فرصتی است تا مؤمنین زیرخیمه این صاحب عزای دلسوخته و "پدر مهربان" مشق همدلی و همبستگی کنند.
گروه تحقیق و مطالعه "پدرمهربان" با هدف تذکّر به ارزش و جایگاه این پیوند مقدس و دعوت به آن ، به ویژه در ایام اربعین و حرکت عظیم و شکوهمند جهانی به مقصد بارگاه حسینی، اقدام به تهیه کتابچه ای به نام "اربعین،اجتماع قلب ها" در سه زبان فارسی ، عربی و انگلیسی نموده است.
علاقمندان و عزاداران گرامی می توانند برای تهیه کتابچه به شماره 09392404609 پیام ارسال نمایند.
ضمناً قیمت هر کتابک 500 تومان است که صرف تأمین هزینه چاپ های بعدی خواهد شد.