سفری به درون

پنجره ای به جهان

به نقطه ای چشم می دوزم و موجی از اندوه و غم در وجودم می پیچد، احساس می کنم که فشرده می شوم و در خود فرو می روم. همه جهان در نظرم زشت و نفرت انگیز شده و از همه چیز و همه کس بیزار می گردم، چشم می گردانم و به اطراف نگاه می کنم، چهره ام از خشم و کینه سرخ می شود، از عصبانیت دندان های را بر هم می فشرم... آتش انتقام در درونم زبانه می کشد.

قدمی بر می دارم دوباره نگاه می کنم و در سکوت فرو می روم، جرقه ای از امید در دلم می درخشد. غنچه های شاد در قلبم شکوفا می گردد، نسیم شادمانی از اعماق وجودم وزیدن گرفته جهان در پیش رویم زیبا و خواستنی می شود.

آری این چشمان ماست که به نگاهی غم و اندوه و به نگاهی خشم و نفرت و به نگاهی شادی و نشاط و به نگاهی... را به درونم می کشاند.

این چشمها که مشتی رگ و پیوند و عضله بیش نیست، لیکن جهانی را در خود جای می دهد، ما اشیاء را به اندازه حقیقی و با همان رنگ ها و ویژگی های اختصاصی خود می بینیم.

چشمان ما پنجره ایست رو به جهان و البته دریچه ای دو سویه، همانگونه که از دنیای خارج مطالبی را به درون خود وارد می کنیم، چشم های ما آینه درونمان نیز هست و چه بسیار مواقع که اسرار باطنمان را افشا می کند.

با این همه، چشم تنها ابراز نگاه است، این نگاه است که شادی و خشم و نفرت می آورد، این نگاه است که عبرت بر می انگیزد و موجب بصیرت می شود، پس عبرت گیرید ای صاحبان بصیرت! ()

و این نگاه است که بر آن پرده افکنده می شود و بر بصیرت آنان پرده افکنده شده (بقره ۷)

و همواره کسانی وجود دارند که چشمانشان از یاد خدا در حجاب است (کهف ۱۰۱ )

اما چرا چنین می شود؟

چشم ها تحت تأثیر قرار می گیرند به بدی و خیانت میل می کنند « و او (خداوند) از خیانت چشم ها و آنچه در سینه ها پنهان است» (سوره ۴۰ آیه ۸) آگاه است .

گاه نگاه ها در انتقال آنچه مشاهده کرده اند، خواه به درون وجود، خواه به جهان بیرون خیانت می کنند و اینگونه پای آلودگی ها و زشتی ها، تباهی و معصیت را جاری می سازند و جریان می دهند و صاحب خود و جامعه را بیمار می نمایند و به تباهی می کشند.

گاه چشم ها از انجام وظیفه کوتاهی نموده و خود را به نا دیدن می زنند و فهم و درک صاحب خویش را دچار اختلال می نمایند و اینگونه موجب می شوند که خداوند » بر قلب ها و گوش ها و دیدگان مُهر زند « (نحل ۱۰۱)

چشم ها هم نیاز به تربیت دارند، چشم ها را نیز می توان از خیانت ها شست تا جور دگر به جهان بنگرند. به چشم ها باید آموخت که چگونه نگاه کنند تا آنچه به درون می آورند، آخرت ساز و هستی آفرین و روح پرور باشد، زیبایی ها و زشتی ها و بدیها و خوبی ها را آنگونه بنگرند که عبرت آموز بوده، سهم صاحب خود را از فهم و معرفت بیشتر و بیشتر نماید، از خیانت و نگاه خیانت آمیز بپرهیزند.

از امام صادق (ع) درباره خیانت چشم ها پرسیدند، فرمودند :

»آیا ندیده ای که گاه آدمی چیزی را طوری نگاه می کند که گویی آن را نگاه نمی کند« (معانی الاخبار ۱۴۷)

و آنچه از درون به بیرون منتقل می کنند نیز همینگونه مثبت و سازنده و خالی از خیانت و فریب باشد.

از امام صادق (ع) در حدیث مفصلی که از تقسیم ایمان بر اعضا مختلف بدن و وظیفه ی ایمانی آنها سخن می گوید نقل شده است که:

»...و خداوند بر چشم ها واجب کرده که بر آنچه خدا بر او حرام کرده است نظر نیفکند، و از چیزهای غیر حلالی که او را باز داشته است رو دیگران شود و این عمل چشم است و از ایمان می باشد« (کتاب رسالة الحقوق به نقل از اصول کافی ج۳ ص ۵۹)

و نیز از پیامبر (ص) نقل شده است که آن حضرت فرمودند :

»نگاه حرام تیری زهر آگین از تیرهای شیطان است ، پس کسی که آن را از ترس خدا ترک کند، خداوند به او ایمانی ارزانی می دارد که شیرینیش را در قلب خود احساس می کند« (مستدرک ج۱۴ ص ۲۶۸)

امام صادق (ع) می فرمایند :

»مردم! گرفتاران بلا را هدف نگاه خود قرار ندهید، زیرا نگاه شما آنها را غصه دار و محزون می نماید.« (وسایل ج۳ ص ۲۰۹)

و البته این تربیت، حق انکار ناپذیر چشم است که امام سجاد(ع) می فرمایند:

»حق بینایی آن است که آن را از هر چه بر تو روانیست بپوشانی و با نگریستن بوسیله آن بر پدیده ها و حوادث مختلف، عبرت و سرمشق بگیری« (رساله حقوق امام سجاد (ع) )

اما این تربیت به کمال نخواهد رسید مگر در سایه سار حمایت و ارشاد مرشدی خردمند و پدری دلسوز چون وجود مبارک امام زمان (عج)

همو که چشم امید به محبت پدرانه او دوخته ایم و دست در دستان پر مهرش سفر به درون خود را پی می گیرم....