«...و جعلنا فی حزبه القوامین بأمره،الصابرین معه، الطالبین رضاک بمناصحته... .»

بارخدایا ما را در حزب او(مهدی علیه السلام) قرار بده، همان حزبی که امر آن حضرت را اقامه نموده و در معیت و همراهی او صابر بوده و رضای تو (ای پروردگار) را در مناصحتش طلب می کنند... .

در این فراز از دعای شریف سخن از «حزب مهدی» به میان آمده و ویژگی هایی چند برای اعضاء این حزب بر می شمرد که از جمله ی آن، صفت «مناصحه» رامی توان نام برد. به عبارت دیگر: اینان همواره رضای پروردگار را در «مناصحه» نسبت به امامشان می جویند.

«مناصحه» از باب مفاعله می باشد، در معنای این باب، مشارکت دو جانبه وجود دارد مانند مسابقه و مباحثه و نیز کثرت و فراوانی.

لذا ارتباط ما با امام و مولایمان بر اساس «نصیحت» دوجانبه پی ریزی شده، نصیحتی که نه گه گاه و در حد فرصت که به وفور و کثرت تکرار گشته و به صورت عادت و پیشه ی روزمره ی ما درآمده است.

و اما امام، نقش نصیحت گری خویش را پیوسته ایفا فرموده و همواره آماده ی هدایت و ارشاد و خیرخواهی و صلاح انسان هاست، لکن به مصداق روایت «مَثَل امام مَثَل کعبه است -که مردم به او روی می آورند نه او به مردم-» رجوع ما به ایشان شرط اصلی دریافت آن «نصیحت» و رسیدنش به ما خواهد بود و اگر ما به عنوان رعیت، برای گرفتن خیر و صلاح خود حاضر نشویم این نقش امام شکل خارجی پیدا نکرده و نصیحت گری امام برای ما تحقق نخواهد یافت. لذا برای آن که امام را از نقش نصیحت گری خلع نکرده و از دایره ی خیرخواهی نسبت به خودمان خارج نساخته باشیم، لازم است رجوع و تمسک آن به آن به محضر مولایمان داشته باشیم.

اکنون باید ببینیم که ما چگونه باید وظیفه ی نصیحت گری خویش نسبت به امام را به انجام برسانیم؟!

همان طور که قبلا اشاره شد نصیحت نسبت به ائمه ی اطهار علیهم السلام عبارت است از اطاعت آن ها در طریق حقّی که بر آن می باشند و به یاد داریم که در مفهوم واژه ی نصیحت، اخلاص و بری بودن از شائبه ی شک، ریا و سمعه و شهرت طلبی نهفته است.

در فرازی از دعای ابوحمزه ثمالی چنین می خوانیم:

«وأبراء قلبی من الریا و الشک و السمعة فی دینک حتی یکون عملی خالصا لک»

در واقع از خداوند طلب می نماییم برای این که عملمان خالص گردد قلبمان را از سه صفت ریا، شک و سمعه مبرّا و پاکیزه نماید. زیرا وجود این سه رذیله باعث بیماری قلب گشته و با بودن آن ها هرگز مفهوم نصیحت و خیرخواهی در فرد تحقق پیدا نخواهد کرد، لذا همواره در کلام ائمه ی اطهار این صفات مورد مذمت و نکوهش قرار گرفته است.

علامه مجلسی در تعریف ریا و سمعه چنین می فرمایند که ریا از «رویت» مشتق شده و سمعه از «سماع». در اصل ریا عبارت است از این که با ارائه ی خصلت های نیکو به دنبال ایجاد جایگاهی در قلوب مردم باشیم. و نیز عبارت است از ظاهر کردن و نشان دادن اعمال به دیگران با این قصد.(بحار/ج۶۹/باب ریا)

سُمْعه در لغت به معنی آوازه و شهرت طلبی است و عبارت است از عملی که قصد از انجام آن رساندنش به گوش مردم می باشد. کما این که در مورد ریا، مقصود نشان دادن آن به مردم بود.(بحار/ج۶۹/باب ریا)

ریا:

و اما در مورد ریا چنین وارد شده که:

رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم می فرمایند: «از ریا اجتناب کنید به درستی که آن شرک به خداست. ریاکار را در روز قیامت به چهار نام می خوانند: ای کافر! ای بدکار! ای مکار! ای زیانکار! ثواب عمل تو برطرف شد و مزدت باطل گردید و امروز برای تو بهره ای نمی باشد. اینک برو و مزد خود را از کسی که برای او کار کرده ای بخواه.» (بحار/ج۷۲/ص۲۹۵)

و نیز فرمودند: «در روز قیامت حق تعالی امر می فرماید که جماعتی را به جهنم ببرند، پس به مالک دوزخ خطاب می فرماید که بگو به آتش که قدم های ایشان را نسوزاند زیرا با پای خود به مساجد می رفتند و نیز رویشان را نسوزاند زیرا وضو را تمام و کمال به جا می آوردند و دست هایشان را نسوزاند زیرا به دعا به درگاه من بر می داشتند و زبانشان را نسوزاند زیرا که بسیار قرآن می خواندند، پس خازن جهنم به ایشان می گوید: ای اشقیا! چه کرده اید که با وجود این همه اعمال مستحق جهنم شده اید؟ می گویند: ما کارهای خود را برای غیر خدا می کردیم. در این روز به ما گفتند که مزد خود را از کسی بگیرید که کار را برای او کردید.» (بجار/ج۷۲/ص۲۹۶)

امام صادق علیه السلام می فرمایند: «لقمان فرزند خود را چنین نصیحت نمود: ریا کننده سه علامت دارد، چون تنها است در عبادت کسْل و سستی می نماید، در نزد مردم مردانه به عبادت می ایستد و هر کاری که می کند توقع دارد او را به خاطرش ستایش نمایند.» (بحار/ج۷۲/ص۲۹۶)

پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند:

«کسی که به ریای مردم نماز بخواند او مشرک است، کسی که به ریای مردم حج کند او مشرک است، هرکس که به ریای مردم روزه بگیرد او مشرک است، کسی که به ریای مردم زکات بدهد او مشرک است، هرکس اوامر خدا را برای مردم انجام دهد او مشرک است و خدا عمل ریا کننده را قبول نمی کند.» (بحار/ج۷۲/ص۲۹۷)

امام صادق علیه السلام فرمودند:

«هر ریایی شرک است. به درستی که هرکس برای مردم کار کند مزدش با مردم است، و هر کس برای خدا کار کند مزدش با خداست.» (بحار/ج۷۲/ص۲۸۱)

شکّ:

و اما در مورد شکّ چنین وارد گردیده:

امیرالمومنین علی علیه السلام می فرمایند:

«همانا شک و معصیت در آتش است و نه از ماست و نه به سوی ماست.» (ثواب الاعمال/ص۳۰۸)

امام صادق علیه السلام فرمودند:

«هرکس در مورد خداوند و رسول او شک نماید پس او کافر می باشد.» (محاسن/ج۱/ص۱۷۰)

امام باقر علیه السلام فرمودند:

«همانا خداوند عز و جل علی را بین خود و خلقش عَلَم قرار داد و عَلَمی غیر از او نمی باشد پس هرکس از او تبعیت نماید او مؤمن خواهد بود و هرکس او را انکار نماید کافر و هرکس در او شک کند مشرک.» (محاسن برقی/ج۱/ص۱۷۱)

سُمْعه:

و اما در مورد سمعه چنین وارد شده که:

امام صادق علیه السلام چنین فرمودند:

«...با مردم به خاطر خدا معاشرت کن و با آن ها به خاطر نصیبت از دنیا و نیز به خاطر جاه و مقام و ریا و سمعه معاشرت مکن.» (مستدرک الوسایل/ج۱/ص۱۰۳)

***

آری این گونه در پرتو زدودن و پیراستن قلب از آلودگی شک و ریا و سمعه، این مردان الهی به اخلاصی که لازمه ی «نصیحت» است دست یافتند و با عنایات متقابل مولای ناصح خویش -حضرت حجت عجل الله تعالی فرجه الشریف- شایستگی حضور در «حزب مهدی» را کسب کرده اند و مصداق کلام رسول خدا صلی الله علیه وآله گشته اند آن جا که فرمودند:

«سه کس پیش از همه وارد بهشت می شوند و یکی از آنان بنده ی زیردستی است که در مورد مولا و سید و سرور خویش به نیکویی بندگی و نصیحت گری نموده...» (دعائم الاسلام/ج۱/ص۲۴۶)

بی تردید مسیر روشن این رادمردان برای ما درس آموز بوده و شور پیوستن به این حزب پیروز را هر لحظه در قلوب مشتاقمان بر می انگیزد.