بسم الله الرحمن الرحیم

مهم تر از دعا برای فرج (۲)

 

پیشتر گفته شد که دعا کردن برای ظهور امام عصر عج و برپایی دولت کریمه آن بزرگوار از جمله ضروری ترین تکالیف هر شیعه مومنی می باشد. لیکن برای این امر شرایط و آدابی ذکر گردیده که بدون رعایت آنها دعا از اجابت دور شده و ابتر خواهد ماند. لذا مؤمنین در عین این که دعا و درخواست فرج را در رأس امور روزانه خود قرار می دهند لازم است به این نکته حساس نیز توجه داشته و بر مراعات آن همت گمارند.

***

تصور کنید شامگاه است و هر یک از ما در گوشه ای از شهر و در کنج خانه خویش بر سجاده دعا زانو زده دست به دعا برداشته و خداوند را خالصانه ندا کرده و گشایش امر ولیّ خویش و رهایی وی از محبس غیبت را طلب می نماییم، لیک این مناجات در حالی صورت می گیرد که روزی را پشت سر نهاده ایم که در آن از احوال ذوی الحقوق خویش بی خبر، نسبت به بیماران و دردمندان جامعه بی اعتنا مانده و از گرفتاران و مضطرین اطراف خویش گرهی باز نکرده ایم و در دل هایمان ذره ای احساس عطوفت و محبت به هیچیک از همکیشانمان وجود نداشته، گویی در سینه ما قلبی از سنگ در تپش بوده است... .

امام صادق- عليه السّلام- فرموده است:

«لا يقبل الله دعاء قلب قاس»

«خداوند متعال دعاى كسى را كه قساوت قلب داشته باشد، قبول نمى‏ كند.»

(آيين بندگى و نيايش/ص ۳۳)

مرحوم محدث قمی درمورد قساوت قلب چنین گفته است:

«قساوت قلب حالتى است كه آدمى به سبب آن از آلام و مصائبى كه به ديگران مي رسد متأثّر نگردد و منشأ آن غلبه قوّه سبعيّه است و بسيارى از افعال ذميمه‏ چون ظلم و اذيّت كردن و به فرياد مظلومين نرسيدن و دستگيرى از فقراء و محتاجين نكردن از اين صفت ناشى مى ‏شود و علاج آن در نهايت صعوبت است و بايد صاحب آن مواظبت كند بر آنچه از آثار دل رحمى است تا نفس مستعدّ آن گردد كه از مبدء فيّاض افاضه صفت رقّت بر او شده و قساوت از او بر طرف شود و اگر خود را معالجه نكرد و به حالت قساوت باقى ماند پس بداند كه از مردمى خارج است .»

(نزهة النواظر في ترجمة معدن الجواهر/ص۱۱۵)

قساوت قلب و از دست دادن عواطف مهر آمیز نسبت به نزدیکان و همنوعان یکی از عوارضی است که در دوران غیبت امام عصر (عج) دامنگیر مردم می شود، در نامه مولایمان خطاب به آخرین نایب خاص آمده است:

«...غيبت تامّه واقع شده و ظهورى نيست مگر پس از اذن خداى تعالى و آن پس از مدّتى طولانى و قساوت دل ها و پر شدن زمين از ستم واقع خواهد شد... »

(احتجاج-ترجمه جعفرى/ج‏۲/ص۶۰۳ )

در این زمان انسان ها عطوفت و مهربانی، رأفت، شفقت و دلسوزی، نرم خویی و دلجویی و خلاصه هر گونه احساسات رقیق قلبی خویش را نسبت به دیگران حتی بستگان و نزدیکان خویش از دست داده و از نظر عاطفی از ایشان فاصله می گیرند، از گرفتاری و رنج و اندوه یکدیگر متاثر نمی شوند و در قبال مشکلات آن ها حس مسئولیت و وظیفه ای نمی کنند و به آنچه در اطرافشان و در خانه های مجاور اتفاق می افتد بی تفاوتند، از ندیدن و همکلام نشدن با اعضاء خانواده و خویشان دلتنگ نمی شوند و نیازی به صله ی ارحام و احوال پرسی حس نمی کنند و تمایلی به دستگیری و همیاری تنگدستان نشان نمی‌دهند و چون متوجه حضور گرفتاران و مبتلایان و دردمندان و ستمدیدگان و... در کنار خویش نمی شوند، درد و رنج آنان را نیز وجدان نمی کنند و اینها همه از آثار و نمودهای قساوت و سنگدلی است.

حال آن که در تعالیم و آموزه های دینی ما هر نوع مهرورزی و عطوفت در رابطه با همکیشان مورد تأکید قرار گرفته و بخصوص ابتدا نسبت به ذوی الحقوق سپس همسایگان و بعد هم سایر هم مسلکان و برادران شیعه ساکن شهرها و سرزمین های دیگر، ابراز این محبت قلبی در همه ی ابعاد به صورت ادای احترام و تعارفات زبانی، یاری و پشتیبانی عملی و حمیت و غیرت و نوعدوستی دینی نمود می یابد.

با خبر شدن از احوال یکدیگر و اظهار همدلی و دستگیری و یاری، بخصوص در مورد نزدیکان علاوه بر رفع مشکلات موجب استوای پیوند قلبی و تامین بهداشت روانی آنان می گردد و در مواجهه با اعمال نفوذ دشمنان جنی و انسی، آسیب ناپذیر و مقاوم می سازد.

گسستن پیوند مودّت ایمانی نتایج تخریبی آشکاری را در روح و روان افراد جامعه و بند و بست های جامعه مقدس شیعه به دنبال دارد و آن را در مقابل حملات شیاطین و دشمنان جنی و انسی آسیب پذیر می سازد پس بدیهی است که شکستن این سد مستحکم و ترویج عوامل سنگدلی و قساوت، سخت مورد توجه شیطان باشد.

نگاهی به احادیث:

حضرت امير المؤمنين عليه السّلام مي فرمود:

«خشك نمي گردد (اشك) چشم مگر بواسطه قساوت قلب، و كسى قسى القلب نمي شود مگر از زيادى گناهان.»

(علل الشرائع-ترجمه مسترحمى/ ص۱۸۵/ باب هفتاد و چهارم )

امام صادق علیه السلام فرمودند:

«...گناهانى كه موجب قطع باران مي گردند عبارتند از: جور حاكمان در كارهاى قضائى، شهادت زور، كتمان شهادت، منع زكاة و قرض و نرسيدن به نيازمندان، قساوت قلب نسبت به فقراء، ظلم به يتيمان و بيوه زنان و دور كردن سائل و رد كردن او... .»

(ايمان و كفر-ترجمه الإيمان و الكفر بحار الانوار/ج۲/ص۶۵۷)

جابر از امام محمد باقر عليه السّلام روايت كرده است كه رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم فرمود:

«كسى كه از قساوت و سنگدلى خود ناراحت باشد (و چاره آن را آن را نداند) يتيمى را به نزد خود فرا خواند و نسبت به او مهربانى كند، و دست نوازش بر سر او بكشد، دل او به اراده خداوندى نرم مى ‏شود، بدرستى كه يتيم بر ديگران حقّى دارد (و مهربانى به او پاسخگوى اين حق تواند بود).»

(پاداش نيكى ‏ها و كيفر گناهان/ باب ثواب كسى كه بر سر يتيمى دست كشد ..... ص : ۵۰۲)

پس بیایید به درگاه کردگار کریم شتافته و دست به دعا برداشته پایان یافتن شب طولانی فرج را از آستان آفریدگار رحیم طلب نماییم آن هم با زبانی که مهرورزی و تکریم خویشان و همکیشان را تمرین کرده و سرانگشتانی که گره از آلام و رنج های خواهران و برادرانمان گشوده و قدمهایی که به یاری یتیمان و ستم دیدگان برداشته شده اند و قلبی که لبالبِ محبت رعایای مولایمان گشته و از قساوت و سنگدلی فرسنگ ها فاصله گرفته است.

ادامه دارد...