بسم الله الرحمن الرحیم

منشور انتظار (۱۷)

 

در شرح دعای عصر غیبت مولایمان امام عصر عج به این عبارت رسیدیم:

«وَ انْصُرْ نَاصِرِيهِ وَ اخْذُلْ خَاذِلِيه»

‏ یعنی پروردگارا یاوران او را نصرت و پیروزی بخش و ترک کنندگان یاریش را ....

واژه نصر را قبلا معنی کردیم ،و اما لغت خذل:

لسان العرب آن را چنین معنی کرده است:

خاذل: ضد ناصر، خذلان: ترک یاری و معاونت و خذلان خداوند نسبت به بنده عبارت است ازاین که هنگام مواجه با گناه و شبهه از یاری و محافظت بنده خطاکار خود داری نموده و او را رها کند تا در گناه و شبهه بیفتد.(لسان ‏العرب/ ج: ۱۱/ ص: ۲۰۲ )

***

ما در این عبارت از خداوند درخواست می کنیم که یاری کنندگان مولایمان را یاری دهد، این یاری هم در زمان غیبت صدق خواهد کرد و هم در دوران ظهور.

 

یاری و نصرت امام در دوران غیبت به چه معناست؟

 

پرهیز از آزار و اذیت

به نظر می رسد هر عملی که از بار رنج و زحمت آن بزرگوار بکاهد و موجبات خشنودی ایشان را فراهم آورد می تواند مصداق این موضوع باشد.

امام باقر ع فرمودند:

«...فَأَعِينُونَا عَلَى ذَلِكَ بِوَرَعٍ وَ اجْتِهَادٍ فَإِنَّكُمْ لَنْ تَنَالُوا وَلَايَتَنَا إِلَّا بِالْوَرَعِ وَ الِاجْتِهَادِ وَ مَنِ ائْتَمَّ بِإِمَامٍ فَلْيَعْمَلْ بِعَمَلِهِ...»

مرا بورع و اجتهاد يارى كنيد زيرا كه شما بدوستى ما نمي رسيد مگر بواسطه ‏ى ورع و دورى از گناه و هر كس به پيشوائى اقتدا كرد بايد كردار او را انجام دهد.

(ارشاد القلوب-ترجمه رضايى، ج‏۱، ص: ۲۴۶)

همانگونه که دانش آموز قدر شناس با همکاری و تلاش در یادگیری دروس، کار معلم خویش را آسان نموده از زحمت و تلاش اضافی آسوده خاطرش می نماید لذا اولین قدم در نصرت امام عصر عج نیز همین است که از انجام اعمالی که باعث آزردگی خاطر ایشان می گردد پرهیز نماییم.

 

رسیدگی به رعیت

دستگیری از کسانی که رعیت امام عصر محسوب گشته و تحت سرپرستی و مورد محبت و دلسوزی آن بزرگوار قرار می گیرند یعنی شیعیان ؛ قطعاً کمک و یاری امام شمرده می شود بوِیژه این که دشمنان پیوسته در کمین اند تا از راه مساعدت نسبت به فقرا و گرفتاران جامعه به جذب قلوب پرداخته و این افراد را به عقاید باطل خویش فرا خوانند لذا با یاری رسانی به موقع می توان از چنین خطری پیشگیری نمود.

این کمک می تواند به صورت حل و رفع مشکلات و گرفتاریهای روزمره زندگی، اداء قرض و دین، انفاق مالی و یا مشاوره و راهنمایی فکری باشد. اهمیت این نحو یاری رسانی را در کلامی از مولایمان خطاب به شیخ مفید می یابیم:

«...و ما با تو اى دوست مخلص كه در راه ما با ظالمان مجاهده مى‏كنى عهد مى‏ بنديم، و اميدوارم خداوند تو را همانگونه كه گذشتگان از اولياى صالح ما را يارى كرد تو را با نصرت خود تأييد فرمايد، زيرا هر كه براى خداوند رعايت حال برادران دينى خود را بنمايد، و حقوق الهى را به مستحقّانش پرداخت نمايد، چنين فردى از فتنه و گرفتارى آينده و رنج و زحمت تاريك و مشرف آن در امان خواهدبود.»( احتجاج-ترجمه جعفرى/ج‏۲ /ص ۶۵۵)

 

ارشاد و هدایت

اگرچه مساعدت با مستمندان و گرفتاران شیعه به سهم خود برداشتن بار مشقت از شانه ی امام زمان ع و کمک رساندن به اوست لیکن یاری رسانی دیگری نیز وجود دارد که به مراتب ارزشمند تر و اساسی تر می باشد و در احادیث و روایت بسیار مورد توجه قرار گرفته از جمله فرموده اند:

امام سجاد عليه السّلام فرمود: خداى تعالى به موسى عليه السّلام وحى كرد: مرا محبوب مردم و مردم را محبوب من گردان، موسى عليه السّلام گفت: خدايا چگونه چنين كنم؟

گفت: بخشش ها و نعمت هايم را به يادشان آور تا مرا دوست بدارند، اگر بنده فرارى از درگاهم و گمراهى از آستانه ‏ام را برگردانى، برايت از عبادت يكصدسال كه روزها را روزه باشى و شب‌هايش را به نماز گزارنده باشى بهتر است.

موسى عليه السّلام عرض كرد: خدايا اين بنده فرارى تو كيست؟

فرمود: همان گناهكار سركش است.

موسى عليه السّلام عرض كرد: آنكه از آستانه ‏ات گمراه شده كيست؟

فرمود: آنكه نسبت به امام زمانش جاهل است و بعد از آنكه او را شناخت از او دور مانده راه و روش شريعتش را كه نمى‏داند به او بياموزى تا با آن بندگى خدا كند ورضايتش را بدست آورد.

(درر الأخبار ترجمه ‏فارسى،ص: ۳۵)

همانگونه که در این روایت دیدیم معرفی کردن و شناساندن امام زمان عج به نا آگاهان جامعه که برخی از ایشان جز نامی از آن حضرت نشنیده و شناخت و پیوند با وی ندارند، خود بزرگترین یاری امام عصر عج محسوب می گردد. بعلاوه در حدیث دیگری امام عسكرى عليه السّلام فرموده:

جمعى از دوستداران آل محمّد عليهم السّلام [از نظر علمى‏] مسكين و فقيرند، همان گروهى كه در برابر دشمنان ما ناتوان بوده، و مورد اعتراض و ملامت و طعن مخالفان واقع مى ‏شوند ،بنا بر اين يارى و مساعدت نمودن به اين فقرا افضل و برتر از كمك كردن به فقراى معمولى بى‏ مال و ثروت است. و هركه ازاين جماعت دستگيرى نموده، و باسلاح علم و برهان در برابر دشمن نيرو بخشد، و فقر و عجز آنانرا بر طرف نموده و بر دشمن چيره گرداند، خداوند متعال نيز آنانرا پيوسته در مقابل دشمنان- ازشياطين انس و جن- پيروز نموده، و عجز و ناتوانى را بر مخالفينشان مستولى فرمايد.

مصداق این حدیث دانشجویان جوانی می باشند که در دانشگاه ها و محیط های علمی و آموزشی تحت تبلیغ اساتید و همکلاسیان بی دین و منحرف واقع و شبهاتی به ذهنشان القاء گردیده است و اگر به موقع مورد ارشاد و روشنگری قرار نگیرند از جاده هدایت منحرف خواهند گشت.

باز در حدیث دیگری آمده: امام عسكرى عليه السّلام نقل است كه أميرالمؤمنين عليه السّلام فرموده: هركس بنده عاجز از علم و معرفتى را تقويت نموده و در برابر دشمن تجهيز و غالب نمايد، خداوند نيز به وقت باز پرسى در قبر، اين كلمات را به او تلقين ‏فرمايد :اللَّه پروردگار من، و محمّد پيغمبر او، و على بن أبى طالب جانشين پيغمبر است، و كعبه، قبله من، و قرآن مايه سعادت و خوشبختى من است، و اهل ايمان برادران من هستند.

آنگاه از جانب خداوندخطاب مى ‏رسد كه: سخن حقّ را اظهار كردى و اعتقاد صحيحت را بيان نمودى، پس مقام و منازل رفيع بهشت را برايت واجب نمودم. در اين حال قبر او تبديل به يكى از باغ هاى خوش منظره بهشت مى ‏گردد.

(احتجاج-ترجمه جعفرى،ج۱،ص: ۱۳)

از مجموع این روایات دریافتیم که در عصر غیبت مهمترین یاری مردم نسبت به امام زمانشان این است که به وضع اعتقادی اطرافیان بخصوص جوانان توجه و مراقبت داشته و نسبت به آموزش دینی آنان و پاسخ گفتن به سؤال‌های شان دقت و اهتمام ورزند که البته لازمه چنین انجام وظیفه ای این است که خود قبلا به دنبال کسب معرفت رفته، معلومات کافی برای آن امر داشته باشند، در غیر این صورت یعنی نداشتن اطلاعات و آمادگی علمی شخصی، باید در فکر روش دیگری برای جبران این نقیصه از جمله تقویت مراکز تبلیغی و اطلاع رسانی دینی

باشند.

 

صله ویاری مالی امام زمان عج

از جمله شیوه های یاری و نصرت امام زمان عج در عصر غیبت صرف مال و تقبل هزینه ی فعالیت های فرهنگی دینی می باشد. دامنه ی این قبیل فعالیت ها بسیار گسترده بوده از تشکیل کلاس درس تا تهیه ی فیلم و انیمیشن و کلیپ و تألیف نشریات زیبا و جذاب و ترفند های ابتکاری دیگر را در بر می گیرد.

 

یار ی امام عصر عج به وسیله ی اختصاص وقت

از دیر باز این سنت در میان شیعیان وجود داشته که افراد بخشی از فرصت های خود را در پوشش فعالیت هیئتی به انجام داوطلبانه خدمات دینی اختصاص داده و به اصطلاح اوقات خود را وقف خدمتگزاری به ساحت صاحب زمان عج می نموده اند. با توجه به پیچیدگی های جامعه، امروزه بیش از پیش لازم است که افراد تخصص و مهارت و هنر و حرفه ی خویش را در طبق اخلاص نهاده و داوطلبانه و به یاری مولا عج بشتابند.

در هر صورت راه ها و شیوه های یاری امام عصر عج بی شمارند به شرط آن که دغدغه ی آن در میان پیروان او وجود داشته و خداوند توفیق آن را به بدیشان عنایت کرده باشد دراین صورت مشمول دعای خیر مومنین و امام عصر عج قرار خواهد گرفت: اللهم انصر من نصره ....

 

نصرت خداوند

نصرت و یاری متقابل خداوند، برترین درجه قبولی اعمال بنده می باشد و این نصرت در همین عصر غیبت نیز ثمر داده و آثار مثبت خود را در زندگی افراد نشان خواهد داد چرا که خداوند خود در کتاب آسمانیش چنین وعده فرموده است که :

یا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا إِنْتَنْصُرُوا اللَّهَ يَنْصُرْكُمْ وَ يُثَبِّتْ أَقْدامَكُمْ (محمد:۷)

اى كسانى كه ايمان آورده ‏ايد! اگر(آيين) خدا را يارى كنيد، شما را يارى مى‏ كند و گام هاي تان را استوار مى‏ دارد.

 

و نیز فرموده : وَلَيَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزيزٌ (حج:۴۰)

و خداوندكسانى را كه يارى او كنند(و از آيينش دفاع نمايند) يارى مى‏ كند؛ خداوند قوى و شكست ناپذير است.

و البته از حضرت صادق عليه السّلام نیز نقل گردیده:

همانا خداوند متعال به ميزان نيت بندگان آن‌ها را نصرت و يارى مي فرمايد هركس داراى نيت صحيح و كامل باشد نصرت و اعانت خدا هم در حق او تمام و كامل است هركس در حسن نيت كوتاهى كند به همان ميزان، اعانت و يارى خدا از او كاسته و كم مى‏ شود. (بحارالانوار، ترجمه ج۶۷ و ۶۸/ج۱/ص۲۱۵)

جلوه هایی از یاری خداوند

 

يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ يَنْصُرْكُمْ وَ يُثَبِّتْ أَقْدامَكُمْ (محمد:۷)

اى اهل ايمان، شما اگر خدا را يارى كنيد (يعنى دين و پيغمبر خدا را) خدا هم شما را يارى كند و ثابت قدم گرداند.

یاری خدا چیزی جز پذیرش فرمان او و قدم نهادن و ثبات و استقامت در مسیر رضای او نیست و سهم بنده در این امر جز نیت خالصانه چیز بیشتری نیست و آن چه در ادامه انجام می دهد به حول و قوه الهی و ابزار و وسایلی است که خداوند آفریده و در اختیار بندگان قرار داده با این همه او همین نیت اولیه را نیز بی پاسخ ننهاده و آن را پذیرفته و به نظر لطف پاسخ می دهد.

خداوند خود در قرآن کریم به کسانی که او و نماینده اش را یاری کنند چنین وعده فرموده که ایشان را تنها نگذارده و پیوسته مورد حمایت قرار دهد و وعده ی تضمین شده خداوند در مورد یاری نمودن یاوران و خادمین امام به صورت های مختلف جلوه گر می شود که از جمله این که توفیق الهی شامل حالش گردیده و مشکلات مسیر به تدریج رفع گردیده و فرد به اهداف خیر خود بیش از پیش نایل گردد و بعلاوه یاران همفکر و همدلی در مسیر وی قرار گرفته و در انجام هر چه بیشتر و بهتر امور، وی را مساعدت می نمایند.

بنا بر روایات چنين كسى اگر قصد معصيت كند به توفیق الهی عواملی بین او و گناه ایجاد مانع کرده و امکان مرتکب شدن گناه را از بین می برد.

اما نصرت خداوند به همین جا ختم نمی گردد بلکه تمامی روح و روان ناصر را در بر می گیرد و او را از خیر و حکمت سرشار می سازد.

ناگفته نماند که در همین زمینه کتابی به نام شیوه های یاری قائم آل محمد (عجل الله تعالی فرجه الشریف) به قلم مرحوم آیت الله میرزا محمد باقر فقیه ایمانی توسط انتشارات عطر عترت نگارش یافته که شرح نسبتا جامعی را در موضوع مورد بحث ما ارائه نموده است.

 

ادامه دارد... .