وارد شدن در سوراخی که پیشینیان داخل آن شده اند

 

از پيامبر صلى اللَّه عليه و آله روایت شده كه مى‏فرمود:

امّت من سنّت بنى اسرائيل را پیروی خواهند کرد به طورى كه قدم جاى قدم آنان مى‏گذارند و تير به همان جا كه آنان زدند مى‏زنند و وجب‏ به وجب و ذراع به ذراع و باع به باع كارهاى آنان را انجام خواهند داد، تا آنجا كه اگر داخل سوراخ حيوانى شده باشند اينان نيز همانند آنان داخل مى‏شوند.

(اسرار آل محمد عليهم السلام، ص: 243)

بنابر روایت فوق رسول گرامی اسلام ما را از قاعده ای مسلم در نظام آفرینش با خبر می سازند که بر اساس آن امت ها در مواجهه با انبیا و حجج الهی عصر خویش رفتارهایی مشابه از خویش بروز داده و متقابلا به نتایج و عکس العمل های مشخصی نیز مواجه گشته اند و این آثار و واکنش های مشابه، حاکی از حاکمیت یک قانون کلی در جهان خلقت می باشد که آفریدگار حکیم آن را وضع نموده است.

قرآن کریم در بسیاری آیات خود از همین سنن و قوانین الهی خبر داده است به عنوان مثال در سوره الأعراف آیه 96  می فرماید :

«و اگر اهالی سرزمین ها ايمان مى‏آوردند و تقوا پيشه مى‏كردند، يقينا [درهاى‏] بركاتى از آسمان و زمين بر آنان مى‏گشوديم، ولى [آيات ما را] تكذيب كردند، پس آنان را به سبب آن چه كسب مى‏كردند، فرو گرفتيم»

از این آیه در می یابیم که یکی از سنن الهی حاکم بر آفرینش همین است که برکت و نعمت و آسایش دنیوی و اُخروی، ثمره ی ایمان و تسلیم حق شدن می باشد و سلب نعمت نتیجه ی سرکشی و نافرمانی از اوامر الهی!

و اما در سوره الأنفال آیه 53  نیز می خوانیم :

«اين [كيفر سخت‏] به سبب اين است كه خدا بر آن نيست كه نعمتى را كه به قومى عطا كرده [به عذاب و نقمت‏] تغيير دهد تا زمانى كه آنان آنچه را در خود [از عقايد حقّه، حالات پاك و اخلاق حسنه‏اى كه‏] دارند [به كفر، شرك، عصيان و گناه‏] تغيير دهند و يقيناً خدا شنوا و داناست.»

در آیه ی کریمه ی فوق نیز همین نکته مورد تاکید قرار گرفته که بنابر سنت استوار الهی مادام که امت ها فرامین خداوند و فرستادگان او را زیر پا نگذارند، دچار سرنوشت شوم نخواهند گشت. تغییر ناپذیر بودن سنن و قوانین خلقت در آیات بعدی با صراحت بیشتری بیان گردیده است:

«اين نفرت به سبب گردنكشى و تكبّر آنان در زمين و نيرنگ زشتشان بود و نيرنگ زشت جز اهلش را احاطه نمى‏كند. پس آيا جز سنت [جارى شده در] پيشينيان را [كه هلاكتشان به سبب تكبّرشان بود] انتظار دارند؟ پس هرگز براى سنت خدا تبديلى نمى‏يابى و هرگز براى سنت خدا تغييری نخواهى يافت.» (فاطر : 43)

خداوند تعالی هشدار داده امتی که در مقابل دعوت حجج الهی گردنکشی کرده و تکبر ورزند را دچار عذاب خواهد ساخت، در واقع هلاکت و نابودی سرنوشت گریزناپذیرِ گردنکشان خواهد بود و این قاموس الهی، غیر قابل تغییر و تبدیل ناپذیر می باشد.

« (اى رسول ما) كافران را بگو كه اگر (از كفر خود) دست كشيده و به راه ايمان بازآيند هر چه از پيش كرده‏اند بخشيده شود، و اگر باز (به كفر و عصيان) روى آرند سنّت الهى پيشينيان درباره ی آن ها نیز  اجرا مى‏شود. (يعنى حكم ازلى بر اين قرار گرفته كه مؤمنان را عزيز و بهشتى كند و كافران را ذليل و دوزخى گرداند).» (الأنفال : 38)

 آیه ی فوق به توبه، بعنوان فرصت تجدید نظر در اعمال و باز گشت به سوی خداوند توجه داده و به این نکته متذکر نیز می گردد که مجازات عصیان گران یعنی کسانی که مجال توبه را غنیمت ندانسته و همچنان به روش نکوهیده خویش ادامه می دهند یک قانون و سنت مؤکد است که در مورد امت های گذشته نیز اعمال شده است.

«ولى هنگامى كه خشم ما را ديدند، ديگر ايمانشان برايشان سودى نداد، اين سنت الهى است كه در بين بندگانش رايج بوده است، و كافران در آنجا زيانكار شدند.» (غافر : 85)

این آیه شرطی را برای توبه در میان نهاده و می گوید که توبه و قبول ایمان باید قبل از مشاهده ی آثار خشم الهی انجام گرفته باشد و نه وقتی که دیگر کار از کار گذشته باشد. این شرط در واقع تکمله و تبصره ای برای  قوانین قبلی به حساب آمده و سنتی دیگر از سنن خداوند را به ما می شناساند.

پیامبر هر قوم به فرمان الهی، امت خویش را از قوانین و رسومی که برای بندگانش وضع نموده آگاه می سازد تا حجت بر ایشان تمام شده و عذری باقی نماند و این کنش و واکنش ها همواره در طول تاریخ ادامه داشته.

لذا طبیعی است که اگر امت اسلام نیز مسیری را در پیش بگیرد که پیروان پیامبران گذشته عادت خویش قرار داده بودند خواه ناخواه مسلمانان نیز سرنوشت همان امت خاص را تجربه خواهند نمود!

در هر حال یادآوری این نکته از جانب پیامبر گرامی به عنوان سرپرست امت می تواند هشدار و بیدار باش برای همه ی اقوام در تمامی زمان ها باشد و اعلان خطر نسبت به واردشدن در سوراخی که قبلا دیگران داخل شدند!

در میان امت ها قوم بنی اسرائیل بیشترین ماجراها و حوادث را به خود اختصاص داده و نمونه و سمبل یک جامعه ی جنجالی را در تاریخ رقم زده و ترسیم نموده است.

و مبتلا گشتن به سامری و گوساله ی طلایی یکی از حوادث پرحاشیه ی یهود بود که هرگز آثار و تاثیرات آن از میان نرفت و به فراموشی سپرده نشد.

روزی که موسی کلیم به میان قوم خویش بازگشت و با منظره ای عجیب و باور نکردنی مواجه گشت، مردم گرد مجسمه ی طلایی گوساله ای حلقه زده و به نیایش و قربانی و راز و نیاز در اطرافش پرداخته بودند، وقتی نزدیک تر رفت و با دقت گوش سپرد یقین نمود که آنچه می بیند رؤیا نیست، امت از خداپرستی سرباز زده و به عبادت این بت زرین مشغول گشته اند.

فریاد واویلای موسی و فغان هارون و عذر تراشی سامری و تجاهل امت همه  بهم آمیخت وحوادثی تلخ را در تاریخ برجای نهاد!

واکاوی و تجزیه تحلیل این واقعه به دلیل همان بیدار باشی که در ابتدای کلام ذکر شد، دارای اهمیت ویژه بوده و آشنا شدن با ریزه کاری های آن بر ما شیعیان آخرالزمان لازم و ضروری به نظر می رسد، چرا که شباهت خصوصیات مقطع زمانی ما با اوضاع و شرایط عهد موسی ع شبیه تر از سایر مقاطع تاریخ اسلام بوده و از ابعاد مختلفی به هم نزدیک می باشیم که در بحث های آتی انشاءالله به آن ها می پردازیم.

ادامه دارد...